Unieważnienie umowy kredytowej we frankach – niedozwolone postanowienia umowne

Kredyty we frankach szwajcarskich były bardzo popularne z uwagi na niskie koszty obsługi kredytu. Niemniej zdarzało się wielokrotnie, że banki wprowadzały do umów kredytowych postanowienia rażąco naruszające interesy konsumenta, czyli tzw. klauzule abuzywne. Postanowienia niedozwolone nie wiążą konsumentów, niemniej taki fakt musi zostać stwierdzony wyrokiem sądu, mającym charakter deklaratoryjny (potwierdzający). 

Skutki uznania postanowień umownych za abuzywne

Pierwsza koncepcja

Istnieją różne koncepcje co do tego, jakie skutki w kontekście ważności całej umowy kredytu wywołuje zastosowanie niedozwolonych postanowień umowy. Pierwsza z nich zakłada, że umowa pozostaje w mocy, przy usunięciu z niej abuzywnej klauzuli przeliczeniowej. Klauzuli tej nie można zastąpić żadną inną. Sąd nie jest także uprawniony do ingerowania w pozostałe postanowienia umowne, które nie zostały uznane za niedozwolone. W związku z powyższym zachowane zostają postanowienia korzystne dla konsumenta, dotyczące zastosowania stawki LIBOR właściwej dla franka szwajcarskiego. W takim przypadku dochodzi do tzw. odfrankowienia kredytu. Umowa nadal obowiązuje, jednak wysokość rat nie jest już uzależniania od kursu franka szwajcarskiego. 

Druga koncepcja

Druga koncepcja zakłada, że w przypadku występowania klauzuli abuzywnej w umowie, całą umowę można uznać za nieważną, ponieważ strony nie zawarłyby umowy bez zastosowania nieważnej klauzuli przeliczeniowej. W przypadku unieważnienia umowy umowy kredytowej we frankach obie strony powinny zwrócić sobie uiszczone wcześniej kwoty. W związku z powyższym bank powinien zwrócić konsumentowi równowartość uiszczonych przez niego rat kredytu. Konsument z kolei będzie zobowiązany wrócić bankowi równowartość otrzymanego kapitału. Choć może to budzić obawy konsumentów, w rzeczywistości nierzadko okazuje się, że w wyniku dokonanego potrącenia jedynie bank zwraca konsumentowi różnicę pomiędzy wysokością uiszczonych rat, a wysokością wypłaconego kapitału.